Hiện nay, tuy đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam nhưng bạn có thể dễ dàng bắt gặp các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ từ nước ngoài tại các cửa hàng, siêu thị, trung tâm thương mại như: điện thoại Iphone của Mỹ, rượu vang Ý, các sản phẩm dưỡng da Hàn Quốc,….Đây đều là thành tựu to lớn mà mỗi quốc gia đã đạt được khi tham gia vào sân chơi thương mại quốc tế.

Vậy thương mại quốc tế là gì? chúng tôi xin cung cấp cho Quý vị những thông tin hữu ích về vấn đề trên thông qua bài viết này.

Thương mại quốc tế là gì?

Thương mại quốc tế là các hoạt động thương mại có tính chất quốc tế, trong đó, thương mại là những hoạt động mua bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ giữa các thương nhân nhằm mục đích sinh lợi, còn tính quốc tế của các giao dịch này thường được thể hiện ở các yếu tố:

– Giao dịch được ký kết và thực hiện bởi các thương nhân có quốc tịch khác nhau;

– Giao dịch được thực hiện tại quốc gia khác quốc gia mà thương nhân mang quốc tịch;

– Đối tượng của giao dịch có tính quốc tế.

Đặc điểm của thương mại quốc tế

Sau khi tìm hiểu thương mại quốc tế là gì? có thể thấy đây là một hoạt động đang diễn ra phổ biến trên thế giới ngày nay. Quý vị có thể dễ dàng nhận biết nó thông qua những đặc điểm sau:

– Đối tượng trao đổi trong thương mại quốc tế là hàng hóa và dịch vụ. Hàng hóa và dịch vụ phải có sự trao đổi,mua bán hoặc cung ứng qua biên giới thông qua các hoạt động như xuất khẩu, nhập khẩu, đầu tư,…

– Chủ thể thực hiện các hoạt động thương mại quốc tế thường là các thương nhân. Tuy nhiên, đối với một số hoạt động đặc biệt như mua sắm chính phủ, luật quốc tế vẫn cho phép nhà nước tham gia.

– Nguồn luật điều chỉnh các hoạt động thương mại quốc tế cũng như các tranh chấp phát sinh từ việc giao kết, thực hiện các giao dịch kinh doanh quốc tế là pháp luật quốc tế và pháp luật quốc gia. Trong đó, luật quốc tế bao gồm điều ước quốc tế, tập quán thương mại quốc tế và án lệ. Còn pháp luật quốc gia thì bao gồm hệ thống các văn bản pháp luật do từng quốc gia ban hành như: luật, nghị định, thông tư, chỉ thị, quyết định,….

– Ngôn ngữ sử dụng trong thương mại quốc tế thường là tiếng Anh.

– Phương tiện thanh toán trong thương mại quốc tế giữa các bên là ngoại tệ có khả năng chuyển đổi.

Nhằm giúp Quý vị hiểu rõ hơn về thương mại quốc tế là gì? sau đây chúng tôi xin đưa ra ví dụ sau:

Công ty A (Việt Nam) ký kết hợp đồng mua bán 1000 tấn gạo với công ty B (Hoa Kỳ) trong đó thỏa thuận hàng hóa sẽ được giao bằng tàu biển theo điều kiện CIF của INCOTERM 2010.

Vì sao các quốc gia phải tiến hành các hoạt động thương mại quốc tế với nhau?

Thương mại là một trong những trụ cột kinh tế quan trọng của quốc gia tuy nhiên có hai nguyên nhân chính giải thích cho việc tại sao các quốc gia lại có xu hướng hội nhập, hợp tác thương mại với nhau. Cụ thể là:

– Nguyên nhân kinh tế: ý tưởng tự do hóa thương mại trên thế giới từ lâu đã xuất hiện trong các học thuyết kinh tế nổi tiếng của Adam Smith hay David Ricardo. Đây là các học thuyết nền tảng cho sự ra đời của thương mại quốc tế.

Theo Adam Smith “người thợ may không nên đóng giày cho chính mình mà nên mua giày của người thợ đóng giày. Người thợ đóng giày không nên tự may quần áo cho mình mà nên mua quần áo của người thợ may….” Vì vậy, quốc gia chỉ nên sản xuất và trao đổi những hàng hóa mà mình có lợi thế tuyệt đối. Điều này sẽ giúp các quốc gia tiết kiệm thời gian, sức lao động và chi phí sản xuất.

Quan điểm về “chuyên môn hóa” và “lợi thế tuyệt đối” nêu trên đã được Ricardo tiếp tục phát triển. Ông đã xây dựng “học thuyết tương đối so sánh”, theo đó quốc gia nên tập trung sản xuất và xuất khẩu những hàng hóa mà mình có ưu thế hơn đồng thời nhập khẩu những hàng hóa mà mình không có ưu thế trong tương quan so sánh với các quốc gia khác.

– Nguyên nhân chính trị: Có câu nói “nếu không để hàng hóa đi qua biên giới thì người lính sẽ vượt qua biên giới”. Trên thực tế, một trong những nguyên nhân gây ra chiến tranh thế giới lần thứ II lại bắt nguồn từ chính sách bảo hộ thương mại của các quốc gia. Vì vậy, thương mại quốc tế chính là một chính sách ngoại giao quan trọng của các quốc gia ngày nay. Nếu các nước có quan hệ thương mại với nhau thì sẽ làm giảm nguy cơ chiến tranh và xung đột vũ trang trên thế giới.

Vai trò của thương mại quốc tế

Từ khi ra đời, thương mại quốc tế đã đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế trên thế giới như:

– Khuyến khích nền kinh tế phá triển theo hướng chuyên môn hóa sản xuất những sản phẩm mà họ có lợi thế so sánh;

– Mở rộng thị trường đến những nơi mà các nhà sản xuất nội địa khó có thể tiếp cận, từ đó thúc đẩy việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.

– Phổ biến các công nghệ và ý tưởng mới làm tăng năng lực sản xuất của người lao động và nhà sản xuất nội địa;

– Tạo ra nhiều việc làm cho lao động nội địa từ đó làm giảm tỉ lệ thất nghiệp và gánh nặng xã hội.

Việt Nam cũng đang là một nước tham gia rất tích cực vào sân chơi thương mại quốc tế. Điều này đem đến cho Việt Nam nhiều thuận lợi nhưng cũng gặp không ít rủi ro.

– Thuận lợi

+ Khắc phục được tình trạng bị phân biệt đối xử trong buôn bán quốc tế.

+ Đẩy mạnh thương mại và quan hệ của Việt Nam với các nước trên thế giới.

+ Việt Nam sẽ có lợi từ việc cải thiện hệ thống giải quyết tranh chấp khi có quan hệ với các cường quốc thương mại lớn trên thế giới.

+ Việt Nam sẽ có điều kiện thu hút vốn, kinh nghiệm quản lý và công nghệ mới… của nước ngoài

+ Nâng cao khả năng cạnh tranh và tính hiệu quả trong nền kinh tế, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các doanh nghiệp Việt Nam

+ Tạo điều kiện mở rộng thị phần quốc tế cho các sản phẩm Việt Nam và thúc đẩy thương mại phát triển.

– Khó khăn

+ Cạnh tranh trở nên quyết liệt hơn, gây sức ép không nhỏ đối với nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp đã quen với sự trợ giúp của Nhà nước, những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính và công nghệ yếu kém

+ Hội nhập kinh tế quốc tế với sự chuyển dịch tự do qua biên giới các yếu tố của quá trình tái sản xuất hàng hóa và dịch vụ tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó có cả những rủi ro về mặt xã hội.

+ Thể chế kinh tế nước ta đang còn quá phức tạp, rườm rà khiến các nhà đầu tư e ngại khi đầu tư vào Việt Nam

+ Đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước và đội ngũ doanh nhân chưa đủ mạnh, thiếu kiến thức về thương mại quốc tế đễ quản lý nền kinh tế.

+ Hội nhập kinh tế quốc tế dẫn đến sự hợp tác về an ninh và văn hóa. Đồng thời, việc mở cửa thị trường, mở rộng giao lưu trong điều kiện bùng nổ thông tin hiện nay, bên cạnh nhiều mặt tốt, những cái xấu cũng du nhập vào gây ảnh hưởng không tốt đến truyền thống văn hóa Việt Nam.

Do đó, để khẳng định sức mạnh của mình trước làn sóng toàn cầu hóa kinh tế, Việt Nam cần phải:

– Xây dựng cơ sở vật chất hạ từng nhằm thu hút đấu tư nước ngoài. Ứng dụng công nghệ khoa học kỷ thuật vào sản xuất nhằm khắc phục tình trạng lạc hậu và trì trệ trong sản xuất ở các doanh nghiệp.
– Đề ra được những chính sách đúng đắn nhằm tăng cường khả năng kiểm soát vĩ mô, nâng cao tính năng động và khả năng thích ứng nhanh của toàn bộ nền kinh tế, củng cố và tăng cường các giải pháp an sinh xã hội để khắc phục những khó khăn ngắn hạn.
– Phải liên tục hoàn thiện môi trường kinh doanh để thu hút đầu tư và phát huy mọi tiềm lực của tất cả các thành phần kinh tế. Đồng thời không ngừng hoàn thiện các quy định về cạnh tranh để bảo đảm một môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng khi hội nhập.
– Tạo ra được một nền hành chính công khai hơn, minh bạch hơn và hiệu quả hơn, một nền hành chính vì quyền lợi chính đáng của mọi người dân, trong đó có doanh nghiệp và doanh nhân, lấy người dân, doanh nghiệp, doanh nhân làm trọng tâm phục vụ, khắc phục mọi biểu hiện trì trệ, thờ ơ và vô trách nhiệm
– Cần phải đào tạo một đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước và đội ngũ doanh nhân đủ mạnh, có năng lực và phẩm chất tốt.
– Các cấp lãnh đạo, quản lý và mọi người dân phải nâng cao bản lĩnh chính trị, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc nhằm nâng cao sức đề kháng, chống lại sự tha hóa, biến chất, chống lại lối sống hưởng thụ, tự do tư sản…