Cải cách Minh Trị, hay Cách mạng Minh Trị, hay Minh Trị Duy tân, là một chuỗi các sự kiện cải cách, cách tân dẫn đến các thay đổi to lớn trong cấu trúc xã hội và chính trị của Nhật Bản. Vậy từ cải cách Minh Trị thì Bài học kinh nghiệm từ cuộc duy tân minh trị là gì là câu hỏi được nhiều độc giả quan tâm.

Nguyên nhân của cuộc duy tân minh trị

Đến giữa thế kỉ XIX, sau hơn 200 năm thống trị, chế độ Mạc phủ Tô-ku-ga-oa. ở Nhật Bản, đứng đâu là Sôgun (Tướng quân), đã lâm vào tình trạng khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng. Đây là thời kì trong lòng xã hội phong kiến Nhật Bản chứa đựng nhiễu mâu thuẫn ở tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội.

Những hiệp ước bất bình đẳng mà Mạc phủ kí với nước nạc làm cho các tầng lớp trong xã hội phản ứng. mạnh mẽ.

Phong trào đấu tranh chống Sôgun phát triển mạnh vào những năm 60 của thế kỉ XIX đã làm sụp đổ chế độ Mạc phủ.

Tháng 1 – 1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị đã thực hiện một loạt cải cách tiến bộ.

Nội dung cuộc duy tân minh trị

Thiên hoàng Minh Trị trở lại nắm quyền và thực hiện một loạt cải cách nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng một nước phong kiến lạc hậu. Đó là cuộc Duy tân Minh Trị được tiến hành trên tất cả các lĩnh vực : chính trị, kinh tế, quân sự, giáo dục,.. Cụ thể các cải cách mà Thiên hoàng Minh Trị đưa ra như sau:

+ Về chính trị : Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, thành lập chính phủ mới, trong đó đại biểu của tầng lớp quý tộc tư sản hoá đóng vai trò quan trọng, thực hiện quyền bình đẳng giữa các công dân. Năm 1889, Hiến pháp mới được ban hành, chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.

+ Về kinh tế : Chính phủ đã thi hành các chính sách thống nhất tiên tệ, thống nhất thị trường, cho phép mua bán ruộng đất, tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tâng, đường sá, cầu cống…

+ Về quân sự : Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh. Công nghiệp đóng tàu chiến được chứ trọng phát triển, tiến hành sản xuất vũ khí, đạn dược và mời chuyên gia quân sự nước ngoài

+ Về giáo dục : Chính phủ thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học – kĩ thuật trong chương trình giảng dạy, cử những học sinh giỏi đi du học ở phương Tây…

Bài học kinh nghiệm từ cuộc duy tân minh trị

Cuộc Duy tân Minh Trị đã giúp nước Nhật thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây. Đưa đất nước Nhật Bản giàu mạnh, phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa. Có thể thấy các nước có thể học tập được nhiều bài học kinh nhiệm từ cuộc duy tân minh trị. Một số Bài học kinh nghiệm từ cuộc duy tân minh trị được rút ra như sau:

– Trước hết có thể thấy Cuộc Duy tân Minh trị của Nhật Bản (1868) được thực hiện trên tất cả các mặt: chính trị, kinh tế, quân sự, giáo dục. Thông qua cuộc cải cách này đã đưa Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc.

– Để có được sự thành công của Cuộc Duy tân Minh Trị thì nhân tố quan trọng nhất là có sự đoàn kết của toàn dân tộc và tinh thần tự cường của quốc gia. Nhân dân đoàn kết vì mục tiêu chung là sức mạnh để cuộc cải cách thực hiện thành công và thúc đẩy đất nước phát triển.

– Hiện nay trong công cuộc xây dựng đất nước các nước có thể học tập Nhật Bản, đoàn kết toàn dân thực hiện vì một mục tiêu chung, phát huy tinh thần tự lực tự cường của dân tộc.

Trên đây là bài viết liên quan đến Bài học kinh nghiệm từ cuộc duy tân minh trị trong chuyên mục Lịch sử – Địa Lý được Luật Hoàng Phi cung cấp. Quý độc giả có thể tham khảo bài viết khác liên quan tại website tbtvn.org để có thêm thông tin chi tiết.