Việt Nam là một quốc gia theo đuổi mô hình kinh tế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, việc đổi mới kinh tế ở nước ta đã làm xuất hiện nhiều thành phần kinh tế khác nhau với mức độ phát triển và cơ cấu khác nhau. Các thành phần kinh tế này đang phát huy vai trò tích cực của mình trong hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất và đóng góp với các mức độ khác nhau vào thành công của đổi mới và tăng trưởng kinh tế. Vậy, thành phần kinh tế là gì và có những thành phần kinh tế nào ở nước ta hiện nay? Hãy cùng tìm lời giải đáp cùng Luận Văn 2S nhé các bạn.

Thành phần kinh tế là gì ?

Thành phần kinh tế là khái niệm lần tiên phong Open trong tác phẩm “ Bàn về thuế lương thực ” của Lê nin. Theo đó, thành phần kinh tế là khái niệm chỉ cấu trúc kinh tế – xã hội trong thời kỳ quá độ .

Như chúng ta đã biết, trong bất cứ chế độ kinh tế – xã hội nào, ngoài phương thức sản xuất tiêu biểu cho chế độ kinh tế – xã hội đương thời giữ địa vị thống trị còn có những tàn dư của phương thức sản xuất trước và tồn tại những nhân tố của phương thức sản xuất kế sau. Những phương thức này ở địa vị lệ thuộc, bị chi phối. Trong thời kỳ đó, mỗi phương thức sản xuất là “mỗi mảnh”, mỗi “bộ phận” hợp thành kết cấu kinh tế – xã hội, có tính chất độc lập tương đối tác động lẫn nhau vừa hợp tác vừa đấu tranh với nhau. Mỗi “mảnh”, mỗi “bộ phận” ấy được Lênin gọi là thành phần kinh tế.

Về định tính, một thành phần kinh tế là một hình thức kinh tế, phương thức sản xuất theo nghĩa rộng là sự kết hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất trong điều kiện không gian và thời gian cụ thể. Thành phần kinh tế là một phạm trù thống nhất giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất.

Thành phần kinh tế là sự thống nhất giữa hai mặt kinh tế và kỹ thuật, tức là mặt xã hội và mặt tự nhiên của một nền sản xuất đơn cử. Mỗi một xã hội thường có những thành phần kinh tế khác nhau cùng sống sót .

Các thành phần kinh tế là gì?

Xem thêm :

→ Quy luật giá trị là gì? Nội dung, vai trò của quy luật giá trị

Đặc trưng của thành phần kinh tế là gì ?

Theo ý niệm truyền thống lịch sử, một thành phần kinh tế có những tín hiệu đặc trưng của một quan hệ sản xuất, nghĩa là đặc trưng về chính sách chiếm hữu, nguyên tắc phân phối và quan hệ quản trị, đơn cử :

• Thứ nhất, về chính sách chiếm hữu, thành phần kinh tế này phân biệt với thành phần kinh tế khác về chính sách chiếm hữu đặc trưng về tư liệu sản xuất. Đây là tín hiệu quan trọng số 1 của một thành phần kinh tế .
• Thứ hai, về nguyên tắc phân phối quyền lợi, mỗi thành phần kinh tế đều có những nguyên tắc đặc trưng về phân phối quyền lợi cho những cá thể trong tổ chức triển khai. Trong mỗi quy mô kinh doanh thương mại, việc lựa chọn nguyên tắc nào để phân phối quyền lợi cho mỗi thành viên sẽ địa thế căn cứ vào việc anh ta tham gia với tư cách nào theo điều lệ chung của từng mô hình tư cách pháp lý kinh doanh thương mại .

• Thứ ba, về quan hệ quản lý và xã hội của các thành phần kinh tế. Mỗi một thành phần kinh tế chỉ có một loại chủ nhân của nó, phân biệt thành phần này với thành phần khác ở các chủ thể tham gia của mỗi loại hình. Tính chất và kết cấu giai cấp xã hội của các thành phần rất khác nhau. Thành phần kinh tế nào dựa trên kết cấu sở hữu công hữu thì quan hệ giữa những người đó là hợp tác, bình đẳng còn dựa trên có sở tư hữu về tư liệu sản xuất thì vẫn là quan hệ chủ- thợ, làm chủ- làm thuê,..

Tính phong phú, sự xích míc và thống nhất của những thành phần kinh tế

Với sự độc lạ về trình độ xã hội hóa đặc trưng cho mỗi thành phần, nhwungx quan hệ xã hội và quyền lợi khác nhau nên giữa những thành phần kinh tế hoàn toàn có thể Open những xích míc, thậm chí còn là xích míc nóng bức với nhau .Trong nền kinh tế nhiều thành phần thì kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể phản ánh quyền lợi của Nhà nước và những tập thể, còn kinh tế tư nhân thành viên đại diện thay mặt cho quyền lợi của những người sản xuất nhỏ, tư bản phản ánh quyền lợi của những nhà tư sản. Bản thân quyền lợi tập thể cũng hoàn toàn có thể có xích míc với quyền lợi Nhà nước. Tuy nhiên, những xích míc này hoàn toàn có thể xử lý bằng chiêu thức tự do bằng cách điều hòa quyền lợi giữa hai bên .

Ngoài ra, ngày càng xuất hiện nhiều mô hình tổ chức doanh nghiệp là kết quả phối hợp tham gia của các thành phần kinh tế khác nhau theo những nguyên tắc thỏa thuận trước. Điều này làm các mâu thuẫn về lợi ích sẽ mất đi tính gay gắt vốn có của nó.

Mặt khác, giữa các thành phần kinh tế có xu hướng vận động thống nhất với nhau. Sự thống nhất biểu hiện qua các thành phần kinh tế này đều phát triển dựa trên một cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ công nghệ hay lực lượng sản xuất chung, có trình độ xã hội hóa sản xuất chung. Hiện nay, các thành phần kinh tế đều lấy phân công lao động và quan hệ thị trường làm điều kiện tiền đề cho sự phát triển.

Các thành phần kinh tế ở nước ta lúc bấy giờ là gì ?

Mô hình kinh tế hiện tại của Nước Ta là quy mô kinh tế thị trường nhiều thành phần theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa. Ở nước ta lúc bấy giờ có 05 thành phần kinh tế, đơn cử là :

Thành phần kinh tế Nhà nước

Kinh tế Nhà nước gồm: các doanh nghiệp nhà nước, các tài sản thuộc sở hữu Nhà nước và phần vốn nhà nước góp vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác.

Ở Nước Ta, sự hình thành kinh tế quốc doanh được triển khai bằng quốc hữu hóa và kiến thiết xây dựng mới trong đó thiết kế xây dựng mới là đa phần. Kinh tế quốc danh là điều kiện kèm theo cơ bản và là cơ sở bảo vệ những cân đối hầu hết cho hàng loạt nền kinh tế quốc dân, mặc dầu hiệu suất cao thấp nhưng những doanh nghiệp nhà nước luôn gánh vác phần nặng nề và then chốt trong toàn bộ những ngành kinh tế quốc doanh mà khu vực ngoài quốc doanh không muốn hoặc không có năng lực đảm nhiệm. Vai trò này bộc lộ ở chỗ, kinh tế quốc doanh nắm gần như hàng loạt ngành công nghiệp nguồn năng lượng ( điện lực, khai thác than, dầu khí ), khai khoáng, luyện kim, cơ khí sản xuất, … Trong sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp quốc doanh giữ vai trò chính trong 1 số ít mẫu sản phẩm quan trọng : 70 % vải mặc, 85 % giấy, 70 % xe đạp điện, 60 % xà phòng, 100 % thuốc tân dược .Kinh tế quốc doanh ở Nước Ta cũng là lực lượng hầu hết phân phối kinh tế tài chính cho ngân sách nhà nước và tỷ suất thu từ kinh tế quốc doanh chiếm 60-80 % tổng thu ngân .

Kinh tế tư bản nhà nước

Trong thời kỳ quá độ tiến lên xã hội chủ nghĩa, sống sót nhiều thành phần kinh tế trong đó có kinh tế tư bản tư nhân từ chính sách cũ chuyển sang. Ngoài sự tích hợp giữa tư bản tư nhân trong nướ với nhà nước xã hội chủ nghĩa, còn có sự phối hợp giữa tư bản quốc tế với nhà nước xã hội chủ nghĩa. Hiện nay, những hình thức liên kết kinh doanh, những hợp đồng hợp tác giữa kinh tế nhà nước với quốc tế là nổi bật cho kinh tế tư bản Nhà nước .Là nước có chủ trương lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế muộn hơn so với những nước trong khu vực nhưng trong những năm vừa mới qua, từ khi phát hành Luật Đầu tư quốc tế tại Nước Ta, tất cả chúng ta đang từng bước tiếp cận nhiều thông lệ quốc tế trong nghành góp vốn đầu tư quốc tế và đã thu được những thành tự đáng kể. Đặc trưng lớn nhất trong những năm qua là nhịp độ lôi cuốn góp vốn đầu tư ngày càng tăng .Đầu tư quốc tế đã đi vào hầu hết những nghành của nền kinh tế quốc dân và cơ cấu tổ chức góp vốn đầu tư theo chủ quyền lãnh thổ ngày càng cân đối. Tất cả những địa phương trên cả nước đều đã có dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư trực tiếp của quốc tế .Hiện nay, có khoảng chừng hơn 7000 công ty của 58 vương quốc và vùng chủ quyền lãnh thổ có dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư tại Nước Ta, có nhiều công ty và tập đoàn lớn nổi tiếng trên quốc tế .

Kinh tế tư bản tư nhân trong nước

Theo ý niệm truyền thống cuội nguồn, kinh tế tư bản tư nhân gồm doanh nghiệp tư nhân và những doanh nghiệp chung phần dưới hình thức công ty là công ty là công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn và công ty CP, được gọi tắt là kinh tế tư nhân .Kinh tế tư nhân ở nước ta hoạt động giải trí trong điều kiện kèm theo, thiên nhiên và môi trường kinh tế – xã hội và khuôn khổ những luật kinh tế do Nhà nước xã hội chủ nghĩa tại ra, không dễ gì tự phát lên chủ nghĩa tư bản. Đảng và Nhà nước ta luôn khẳng định chắc chắn vai trò tích cực, lâu bền hơn của kinh tế tư nhân trong sự nghiệp thiết kế xây dựng quốc gia và khuyến khích kinh tế tư nhân tăng trưởng trong những nghành, ngành mà pháp lý được cho phép, bảo lãnh quyền chiếm hữu .Sự góp vốn đầu tư, sinh ra và hoạt động giải trí của những doanh nghiệp, công ty thuộc thành phần tư bản tư nhân Nước Ta mặc dầu còn ít về số lượng, nhỏ về quy mô nhưng là một lực lượng năng động trong nền kinh tế, tiềm ẩn nhiều tiềm năng để tăng trưởng trong tiến trình tới .

Thành phần kinh tế hợp tác xã

Quá trình tái tạo xã hội chủ nghĩa so với những người sản xuất nhỏ dẫn đến sự hình thành hình thức chiếm hữu tập thể ở tổng thể những ngành kinh tế của nước ta. Do có lực lượng lớn nền kinh tế tập thể giữ vai trò không nhỏ trong nền kinh tế quốc dân. Các hợp tác xã và tập đoàn lớn sản xuất trong nông nghiệp đóng vai trò đa phần trong sản xuất lương thực, thực phẩm, nguyên vật liệu nông nghiệp cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu nông sản. Kinh tế tập thể trong công nghiệp có những năm đã tạo ra hơn 40 % giá trị tổng sản lượng của toàn ngành công nghiệp. Khối lượng sản phẩm & hàng hóa và hành khách do kinh tế tập thể thực thi hằng năm thường bằng xấp xỉ 30 % khối lượng luân chuyển của vận tải đường bộ quốc doanh, thương nghiệp tập thể đã tiếp đón hơn 15 % tổng mức kinh doanh bán lẻ sản phẩm & hàng hóa trên thị trường xã hội .Kinh tế tập thể đã có những bước tăng trưởng không không thay đổi do tái tạo nóng vội, gượng ép nhưng đến nay đã có sự khác nhau về tình hình và khuynh hướng tăng trưởng giữa hợp tác xã và tập đoàn lớn sản xuất trong nông nghiệp với hợp tác xã, tổ sản xuất kinh doanh thương mại trong ngành công nghiệp, kiến thiết xây dựng cơ bản, …

Kinh tế hộ thành viên và tiểu chủ

Trong mọi xã hội, kinh tế hộ mái ấm gia đình giữ vai trò quan trọng, sự sung túc hay thiếu thốn của mỗi tế bào kinh tế này sẽ quyết định hành động sự phong phú thịnh vượng hay nghèo khó, suy vong của một xã hội .Trong suốt thời hạn dài thời kỳ tái tạo xã hội chủ nghĩa, bộ phận kinh tế này là đối tượng người tiêu dùng tập thể hóa, nó không bị xóa bỏ nhưng chỉ duy trì được một quy mô nhất định. Một bộ phận nhỏ thành viên hoạt động giải trí trong điều kiện kèm theo bị cô lập, o ép và bị hoạt động và hợp tác xã. Cả kinh tế phụ gia đình và số thành viên còn lại đều mang tính tự lập, tự cung tự túc .

Từ Hội nghị Trung ương khóa 6 trở lại đây, kinh tế hộ cá thể, tiểu chủ mới được thừa nhận là một thành phần và được tồn tại bình đẳng với các thành phần khác.

Kinh tế hộ mái ấm gia đình sống sót và hoạt động giải trí trong mọi nghành nghề dịch vụ của đời sống kinh tế xã hội. Hiện nay, có khoảng chừng 10,4 triệu hộ nông dân và 2 triệu hộ sản xuất kinh doanh thương mại nhỏ ở thành thị hiện đang hoạt động giải trí, đã tạo ra 51.6 %Sự sinh ra của kinh tế nông hộ là một giải pháp cho phép giải phóng lực lượng sản xuất trong nông nghiệp, đặc biệt quan trọng sản lượng sản phẩm & hàng hóa xuất khẩu, tạo thể không thay đổi và từng bước biến hóa bộ mặt nông thôn nước ta, góp thêm phần từng bước xử lý có hiệu suất cao yếu tố nông thôn, nông dân, nông nghiệp ở nước ta .

Trên đây chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tổng quan về khái niệm các thành phần kinh tế là gì cũng như 5 thành phần kinh tế ở nước ta hiện nay. Hy vọng với những thông tin mà bài viết đã cung cấp, bạn đọc đã có thêm được nhiều kiến thức bổ ích phục vụ cho quá trình học tập môn kinh tế chính trị Mác – Lênin.