Quản lý tài nguyên thiên nhiên là việc quản lý các nguồn lực tự nhiên như đất,nước, thực vật, động vật và tập trung chủ yếu về các tác động đến chất lượng cuộc sống cho cả thế hệ hiện tại và tương lai. Quản lý tài nguyên thiên nhiên đưa ra các kế hoạch, các phương hướng chiến lược cụ thể, các biện pháp quy hoạch và cùng với đó là các chế tài phù hợp, nghiêm khắc nhằm giúp cho công việc khai thác và sử dụng và tái tạo tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý, đúng đắn để mang lại lợi ích tối ưu cho đất nước và toàn cầu, song song đó phải hạn chế tối đa mức độ ô nhiễm tới môi trường trong việc sử dụng tài nguyên. Quản lý tài nguyên thiên nhiên còn tập trung đặc biệt vào sự hiểu biết các tài nguyên mang tính khoa học và kỹ thuật, sinh thái học và khả năng hỗ trợ sự sống của các tài nguyên đó.[1]

Tài nguyên thiên nhiên là một dạng của cải đặc biệt quan trọng, là những giá trị hữu dụng của môi trường tự nhiên tự nhiên hoàn toàn có thể thỏa mãn nhu cầu những nhu yếu khác nhau của con người bằng sự tham gia trực tiếp của chúng vào những quy trình kinh tế tài chính và đời sống quả đât, gồm có những dạng nguồn năng lượng vật chất, thông tin mà con người hoàn toàn có thể sử dụng để Giao hàng cho sự sống sót và tăng trưởng đời sống loài người. Có ba loại tài nguyên thiên nhiên : tài nguyên tái tạo, tài nguyên không tái tạo và tài nguyên vĩnh cửu .

Sự nhấn mạnh về mặt bền vững có thể lần theo các nỗ lực trước đó để hiểu thêm về sinh thái tự nhiên Bắc Mỹ vào cuối thế kỷ thứ 19 và các phong trào vận động bảo tồn cùng thời gian này.[2][3] Vào năm 2005, chính phủ New South Wales thiết lập một Tiêu chuẩn của việc Quản lý Tài nguyên Thiên nhiên chất lượng,[4] nhằm nâng cấp tính bền vững trong thực tế dựa trên mục tiêu quản lý thích ứng.

Ở Hoa Kỳ, các khu vực quản lý tài nguyên thiên nhiên là quản lý cuộc sống hoang dã thường có liên quan đến du lịch sinh thái và quản lý đồng cỏ. Ở Úc, chia sẻ nước như các lưu vực cũng là các lĩnh vực quản lý chính. Ở Việt Nam, việc quản lý tài nguyên khoáng sản, tài nguyên biển được chú trọng phát triển với mục tiêu năm 2050 Việt Nam là quốc gia khai thác, sử dụng tài nguyên hợp lý, hiệu quả và bền vững.[5]

Sự tăng trưởng[sửa|sửa mã nguồn]

Kể từ khi con người mở màn có những nhận thức về yếu tố môi trường tự nhiên trong tiến trình diễn ra cách mạng công nghiệp thì quản trị môi trường tự nhiên đã có những bước tăng trưởng vì ba điều cơ bản khởi đầu sau :

• Chúng ta ở đây và môi trường cũng ở đây.
• Chúng ta tồn tại là nhờ môi trường xung quanh.
• Chúng ta phát triển là nhờ môi trường xung quanh

Ví dụ từ thời Roman con người đã biết kiến thiết xây dựng những guồng nước để luân chuyển nước từ nơi thấp đến nơi cao hay thiết kế xây dựng những mạng lưới hệ thống thoát nước dưới thành phố ra ngoài để tránh bị ngập nước. Bắt đầu từ thế kỷ 20 th Hoa Kỳ đã nghiên cứu và điều tra cho phát hành những luật đạo cơ bản và dần triển khai xong nó về sau này về những chủ trương bảo vệ, sử dụng và quản trị tài nguyên thiên nhiên

• 1900 – Nghiên cứu về ô nhiêm không khí đầu tiên.
• 1902 – Tiêu chuẩn cơ bản về nước uống.
• 1925 – Mô hình nghiên cứu đầu tiên về ô nhiễm nước.
• 1970 – cho ra đời Ngày Trái Đất.
• 1970s – Ban hành bộ luật môi trường hiện đại.

Hiện trạng tài nguyên thiên nhiên trên quốc tế nói chung đang diễn ra theo khunh hướng xấu đi. [ 6 ]

Hiện trạng của tài nguyên rừng Tài nguyên rừng trên Trái đất ngày càng bị thu hẹp về diện tích và trữ lượng. Sốl iệu thống kê cho thấy, diện tích rừng của Trái đất thay đổi theo thời gian như sau: Đầu thế kỷ XX: 6 tỷ ha; năm 1958: 4,4 tỷ ha; năm 1973: 3,8 tỷ ha; năm 1995: 2,3 tỷ ha. Rừng trên Thế giới ngày càng bị tàn phá với tốc độ chóng mặt mặc dù đã có những biện pháp bảo vệ và cấm phá rừng. Theo nghiên cứu năm 1980, khoảng 15,2 triệu ha rừng nhiệt đới bị phá mỗi năm và có xu hướng ngày càng tăng. Theo FAO – Tổ chức nông nghiệp và lương thực Liên Hợp Quốc, diện tích rừng tiếp tục bịgiảm nhanh, đặc biệt là tại các nước đang phát triển. Từ 1985 – 1995, rừng bị mất khoảng 200 triệu ha.

Mặc dù việc trồng rừng và tái phát triển, lan rộng ra diện tích quy hoạnh rừng ở những nước đang tăng trưởng nhưng cũng chỉ bù đắp được khoảng chừng 20 triệu ha. Như vậy, mỗi năm những nước này mấtkhoảng 12 triệu ha rừng. Ở những nước tăng trưởng việc phá rừng rất ít nhưng sự suy thoái và khủng hoảng rừng đang ở mức rất báo động. Ở việt nam, năm 1943, có khoảng chừng 14 triệu ha rừng, chiếm 43 % DTTN, năm 1976 giảm xuống còn 11 triệu ha với tỷ suất bao trùm còn khoảng chừng 34 %, năm 1985 còn 9,3 triệu ha và tỷlệ bao trùm là 30 %, năm 1995 còn 8 triệu ha và tỷ suất bao trùm là 28 %. Rừng nước ta ngày càng suy giảm cả về chất lượng và số lượng tỷ suất bao trùm thựcvật đang ở dưới ngưỡng được cho phép về mặt sinh thái xanh. Đặc biệt ở nước ta có 3/4 diện tích quy hoạnh là đồi núi, khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa nên rừng có ý nghĩa quan trọng trong việc giữ cân đối sinh thái xanh, nhất là vùng đồi núi và vùng đầu nguồn .

Hiện trạng về tài nguyên nước: Trên thế giới trung bình mỗi ngày trên trái đất có khoảng 2 triệu tấn chất thải sinh hoạt đổ ra sông hồ và biển cả, 70% lượng chất thải công nghiệp không qua xử lý bị trực tiếp đổ vào các nguồn nước tại các quốc gia đang phát triển. Đây là thống kê của Viện Nước quốc tế (SIWI) được công bố tại Tuần lễ Nước thế giới (World Water Week) khai mạc tại Stockholm, thủ đô Thụy Điển ngày 5/9. Thực tế trên khiến nguồn nước dùng trong sinh hoạt của con người bị ô nhiễm nghiêm trọng. Một nửa số bệnh nhân nằm viện ở các nước đang phát triển là do không được tiếp cận những điều kiện vệ sinh phù hợp (vì thiếu nước) và các bệnh liên quan đến nước. Thiếu vệ sinh và thiếu nước sạch là nguyên nhân gây tử vong cho hơn 1,6 triệu trẻ em mỗi năm.Tổ chức Lương Nông LHQ (FAO) cảnh báo trong 15 năm tới sẽ có gần 2 tỷ người phải sống tại các khu vực khan hiếm nguồn nước và 2/3 cư dân trên hành tinh có thể bị thiếu nước.

Công tác quản trị[sửa|sửa mã nguồn]

Công tác quản lý tài nguyên nước[7]: Nước là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Vai trò của nước với sự sống trên trái đất là vô cùng quan trọng. Vấn đề đặt ra là chúng ta phải làm thế nào để bảo vệ, khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên nước.Hiện nay công tác quản lý tài nguyên quý giá này còn rất nhiều bất cập từ khai thác cho đến sử dụng. Cụ thể việc cấp phép khai thác một cách bừa bãi cùng với việc khai thác quá mức đã làm hạ thấm mực nước ngầm đáng kể. Kéo theo nước ngầm bị ô nhiễm. Trên thế giới thì nhiều quốc gia đang phải đối mặt với việc thiếu nước sạch để sử dụng do việc quản lý không tốt[8].

Công tác quản lý tài nguyên rừng: Những năm gần đây, tình trạng phá rừng xảy ra ngày một nhiều với các hành vi, thủ đoạn tinh vi làm nghèo tài nguyên rừng. Việc bảo vệ rừng khó khăn, cơ chế chính sách trong quản lý, khai thác còn nhiều bất cập. Nâng cao chất lượng rừng, ngăn chặn nạn phá rừng là việc làm cấp bách hiện nay.[9]. Vấn đề đặt ra là chúng ta phải tăng cường công tác quản lý tốt hơn để bảo vệ nguồn tài nguyên này. Phải ngăn chặn các hoạt động phá rừng và khắc phục các sự cố đã xảy ra. Phải nâng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm làm ảnh hưởng xấu tới tài nguyên rừng. Trên thế giới Hội đồng liên hiệp quốc về phát triển bền vững, thống nhất đẩy mạnh trách nhiệm trong việc bảo tồn rừng giúp cho các nước đang phát triển quản lý rừng và khuyến khíchcác tư nhân hình thành những quy tắc hướng dẫn để khuyến khích quản lý rừng bền vững.

Sở hữu và quản trị[sửa|sửa mã nguồn]

Các tiếp cận quản trị tài nguyên thiên nhiên hoàn toàn có thể phân loại theo dạng và quyền sở hữu của những bên tham gia vào việc quản trị tài nguyên :

• Tài sản nhà nước là các tài sản, tài nguyên thiên nhiên thuộc về nhà nước, quốc gia hoặc nhóm đại diện dược nhà nước cho phép khai thác quản lý như rừng quốc gia, cơ sở quân đội.
• Tài sản cá nhân thuộc về các cá nhân là các dạng tài sản cố định hoặc không cố định thuộc toàn quyền quyết định của một cá nhân hay tổ chức
• Tài sản chung là các tài nguyên thiên nhiên thuộc về công cộng như tài nguyên nguồn nước.
• Tài sản không có tính bất động sản
• Tài sản lai [10]

Ở Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]

Ở Nước Ta công tác làm việc Quản lý môi trường tự nhiên đã được chăm sóc đến từ năm 1962, khi tất cả chúng ta xây dựng Vườn Quốc gia Cúc Phương. Năm 1986, lần tiên phong ở Nước Ta, với sự hợp tác của những chuyên viên Liên Hiệp Quốc, Hội Quốc tế bảo vệ thiên nhiên ( IUCN ), những nhà khoa học Nước Ta đã soạn thảo ” kế hoạch vương quốc bảo vệ thiên nhiên “. Bản kế hoạch có ý nghĩa như thể khởi đầu cho quy trình quản trị tài nguyên, thiên nhiên và môi trường ở Nước Ta. Và cũng vào năm 1986 chương trình vương quốc điều tra và nghiên cứu về tài nguyên và môi trường tự nhiên với sự cộng tác của IUCN, đã yêu cầu với Nhà nước CHXHCN Nước Ta một kế hoạch vương quốc về bảo vệ môi trường tự nhiên. Trên cơ sở kế hoạch này, trong những năm 1990 – 1991 một kế hoạch vương quốc về thiên nhiên và môi trường và tăng trưởng bền vững và kiên cố đã được Hội đồng Bộ trưởng CHXHCN Nước Ta gật đầu và chính thức phát hành ngày 12 – 06 – 1991 .Một sự kiện quan trọng so với sự nghiệp bảo vệ thiên nhiên và môi trường, đó là tháng 12 năm 1993, Quốc hội Nước CHXHCN Nước Ta khoá IX kỳ họp thứ IV đã trải qua luật Bảo vệ Môi trường. Và ngày 18 tháng 10 năm 1973, Nghị định 175 CP đã phát hành để hướng dẫn thi hành luật bảo vệ môi trường tự nhiên. Về tổ chức triển khai cỗ máy quản trị môi trường tự nhiên, năm 1992 Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường được xây dựng, mà tiền thân của nó là UBKHKT Nhà nước, với công dụng là quản trị Nhà nước về thiên nhiên và môi trường. Các sở Khoa học – Công nghiệp – Môi trường những địa phương sau đó được xây dựng với công dụng là quản trị Nhà nước về thiên nhiên và môi trường ở địa phương .Do nhu yếu trách nhiệm của công tác làm việc quản trị nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ thiên nhiên và môi trường tương thích với xu thế tăng trưởng của quốc gia trong thời kỳ mới, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam khoá XI, ngày 05 tháng 8 năm 2002 đã quyết định hành động xây dựng Bộ tài nguyên và thiên nhiên và môi trường trên cơ sở 3 đơn vị chức năng hầu hết hiện có gồm cục thiên nhiên và môi trường ; tổng cục địa chính và tổng cục khí tượng thuỷ văn. Cho đến nay, ở Nước Ta đã hình thành mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai Quản lý Nhà nước về Môi trường từ TW đến địa phương .Đến năm 2013, ở Nước Ta có 15,4 triệu ha đất có rừng và 10,2 triệu ha đất sử dụng trong nông nghiệp ( chiếm hơn 30 % tổng diện tích quy hoạnh đất tự nhiên ), 2,95 triệu ha đất chưa sử dụng. Bình quân đất nông nghiệp tính theo đầu người là hơn 0,1 ha. Khả năng lan rộng ra đất nông nghiệp ở đồng bằng và miền núi là không nhiều. Về yếu tố suy thoái và khủng hoảng tài nguyên đất, tuy diện tích quy hoạnh đất đồi trọc đã giảm mạnh nhưng diện tích quy hoạnh đất bị suy thoái và khủng hoảng vẫn còn rất lớn. Ở đồng bằng đất bị nhiễm mặn, nhiễm phèn cao, ở đồi núi đất bị bạc mầu trơ sỏi đá. Cả nước có khoảng chừng 9,3 triệu ha đất bị rình rập đe dọa sa mạc hóa ( chiếm khoảng chừng 23 % diện tích quy hoạnh đất cả nước ) .

Giống như một số nước trên thế giới, Việt Nam cũng đang đứng trước thách thức hết sức lớn về nạn ô nhiễm môi trường nước, đặc biệt là tại các khu công nghiệp và đô thị. Theo ước tính của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) ở Việt Nam có khoảng 17 triệu (52%) trẻ em chưa được sử dụng nước sạch và khoảng 20 triệu (59%) chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh. Thực trạng ô nhiễm nước mặt: Hiện nay chất lượng nước ở vùng thượng lưu các con song chính còn khá tốt. Tuy nhiên ở các vùng hạ lưu đã và đang có nhiều vùng bị ô nhiễm nặng nề. Đặc biệt mức độ ô nhiễm tại các con sông tăng cao vào mùa khô khi lượng nước đổ về các con sông giảm. Chất lượng nước suy giảm mạnh, nhiều chỉ tiêu như: BOD, COD, NH4, N, P cao hơn tiêu chuẩn cho phép nhiều lần.

Ở Nước Ta thực trạng thiếu nước sạch cũng đang được báo động rất can đảm và mạnh mẽ. Chiến lược lâu dài hơn là hoàn toàn có thể phân phối những nguồn nước hoạt động và sinh hoạt bảo đảm an toàn đã qua giải quyết và xử lý và cải tổ mạng lưới hệ thống vệ sinh. Chiến lược thời gian ngắn là sử dụng những giải pháp giải quyết và xử lý nước đơn thuần tại hộ mái ấm gia đình như lọc nước, đun sôi nước bằng nhiệt lượng. Bên cạnh đó, chiến dịch truyền thông online nâng cao nhận thức, hội đồng có ý thức bảo vệ nguồn nước, đặc biệt quan trọng là cần phải vận dụng những lao lý khắt khe hơn so với yếu tố trấn áp ô nhiễm, buộc tổng thể mọi doanh nghiệp – từ quy mô nhỏ đến lớn – phải cung ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu về nguồn nước thải trong sản xuất kinh doanh thương mại, tránh ô nhiễm môi trường tự nhiên .

Ở Việt nam có Luật bảo vệ và phát triển rừng được Quốc hội thông qua năm 1994. Để đạt mục tiêu đưa tỷ lệ che phủ rừng của Việt nam đạt 43% (tỷ lệ của năm 1943). Chínhphủ Việt nam đã ban hành Quyết định đóng cửa rừng tự nhiên, chương trình trồng mới 5triệu ha rừng. Điều này khẳng định rõ lỗ lực của Việt Nam trong việc tiếp cận phát triển bền vững. Hiện nay tài nguyên đất đang bị chuyển đổi cơ cấu rất mạnh mẽ, đất nông nghiệp đang ngày một bị chuyển qua phục vụ cho công nghiệp và xây dựng. Đất bị nhiễm phèn, bị nhiễm mặn, bị sa mạc hóa ngày càng tăng thêm. Quản lý nhà nước về đất đai là nhu cầu khách quan là công cụ bảo vệ và điều tiết các lợi ích gắn liền với đất đai, và quan trọng nhất là bảo vệ chế độ sở hữu về đất đai. Nhiệm vụ này cần được đổi mới một cách cụ thể và phù hợp để đáp ứng các yêu cầu quản lý và tương xứng với điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước trong từng giai đoạn[11].

Hệ thống tổ chức triển khai Quản lý môi trường tự nhiên ở Nước Ta theo lao lý của luật Bảo vệ môi trường tự nhiên ( điều 38 ) và nghị định 175 CP : Theo trách nhiệm và quyền hạn của mình, nhà nước thống nhất quản trị Nhà nước về bảo vệ môi trường tự nhiên trong cả nước .

• Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường.
• Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình phối hợp với Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường thực hiện việc bảo vệ môi trường trong ngành và các cơ sở thuộc quyền quản lý trực tiếp.
• Uỷ ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường tại địa phương.
• Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc bảo vệ Môi trường ở địa phương.

Điều 39 luật Bảo vệ Môi trường cũng lao lý : Hệ thống tổ chức triển khai, công dụng, trách nhiệm, và quyền hạn của những cơ quan quản trị Nhà nước về bảo vệ môi trường tự nhiên do cơ quan chính phủ lao lý. Như vậy trong trong thực tiễn từ trước tới nay mạng lưới hệ thống quản trị thiên nhiên và môi trường ở Nước Ta vừa tích hợp quản trị theo ngành và quản trị theo chủ quyền lãnh thổ .

• Báo báo phát triển Việt Nam 2011, Quản lý tài nguyên thiên nhiên, Ngân hàng Thế giới.

Source: https://tbtvn.org
Category: WIKI hỏi đáp