Học ăn, học nói, học gói, học mở là câu tục ngữ nói về những điều cơ bản trong đời sống mà người ta phải học để có được cách ăn ở, tiếp xúc, cách đối nhân xử thế làm thế nào cho nhã nhặn, tế nhị, văn minh. – Học ăn : học những phép nhã nhặn trong nhà hàng. – Học nói : học nói những điều hay, lẽ phải. – Học gói : học cách tiết kiệm chi phí, giữ gìn, không tiêu tốn lãng phí. – Học mở : học tính rộng lượng, bao dung, chuẩn bị sẵn sàng giúp sức người khác. – Học gói, học mở : cũng có ý nghĩa là học để biết cách làm cái gì trước, cái gì sau, cách sắp xếp việc làm, có gói rồi mới đến mở, trong đời sống phải biết trước biết sau, chỉ chung về sự khôn khéo trong việc làm, cách đối nhân xử thế đời sống hàng ngày. Trong kho tàng truyện dân gian Nước Ta có một truyện vui nhiều ý nghĩa. Truyện kể, có một ông khách bất thần thăm nhà bạn vào lúc đúng bữa cơm. Vị khách đi đường xa hết tiền lộ phí, lại đói bụng. Chủ nhà cũng thuộc diện nghèo khó không đủ điều kiện kèm theo tiếp đãi không thiếu, chỉ tiện mời bữa ăn. Khách ăn không đủ no, muốn ăn tiếp lại ngại vì không biết nồi cơm gia chủ có còn không, nên rất tế nhị đưa bát ( chén ) về phía chủ, nói vui : ” Nhà tôi năm ngoái có cây ổi ra trái to bằng cái bát này “. Chủ nhà cũng rất tế nhị đưa cái nồi hết sạch cơm cho khách xem và nói : ” Năm ngoái nhà tôi có cây cam, trái to bằng cái nồi “. Cả khách và chủ đều vui tươi gật đầu sự đạm bạc thiếu thốn của mình .

Từ truyện vui kể trên, người viết nhớ tới câu tục ngữ: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Thiết nghĩ, truyện vui kể trên cũng đã nói lên phần nào giá trị của việc “Học ăn, học nói, học gói, học mở” này.

Ăn là vấn đề sinh tồn và phát triển. Học ăn cũng là học cách để tồn tại và phát triển. Người ta học ăn để biết và thấu hiểu 3 vấn đề sau: Tại sao ăn, ăn gì và ăn như thế nào?

* Tại sao sao ăn? Không chỉ là câu hỏi về tiềm thức của bản năng. Đó còn là câu hỏi của lý trí, tình cảm. Ăn vì đói, vì thói quen đến bữa, vì giao tế, vì người khác là chuyện bình thường. Ăn để khám phá chuyện ẩm thực, để thưởng thức cái ngon cái đẹp, cũng là điều hợp lẽ tự nhiên. Nhưng nếu ăn vì sự tham lam như một loài ếch Nam Mỹ hay bầy đàn châu chấu thì không còn là chuyện bình thường nữa.

* Vấn đề thứ hai là ăn cái gì? Điều này phụ thuộc vào kinh nghiệm để biết đồ ăn nào sạch, đồ ăn nào bẩn, cái nào ăn được, cái nào không thể ăn.

* Vấn đề thứ ba là ăn như thế nào? Vấn đề này xem ra tuy đơn giản nhưng lại rất nhiều phức tạp và phong phú. Không chỉ là vấn đề ăn nhanh, ăn chậm hay lịch lãm tinh tế trong khi ăn. Tình cảm và thái độ sống góp phần quyết định trong việc ăn như thế nào. Nhìn người khác để ăn. Ăn vừa đủ, ăn có văn hóa có lẽ là những yêu cầu căn bản trong vấn đề ăn như thế nào.

Việc học nói cũng gần giống như chuyện học ăn.
Nói là bản năng của con người. Học nói cũng thuộc về bản năng. Trong cuộc sống, người ta phải thường xuyên đối diện với 3 vấn đề sau: Tại sao nói, nói điều gì và nói như thế nào?
Như trên đã trình bày, nói thuộc về bản năng là nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống. Tuy nhiên, việc nói nhất thiết phải học. Tính xã hội là một thuộc tính của con người.

* Vấn đề “Tại sao nói” không chỉ có trong tiềm thức mà luôn tồn tại trong lý trí, tình cảm. Trong đời sống thường ngày, trong công việc, nói vì mình, vì người khác, vì cộng đồng xã hội là điều bình thường. Tuy nhiên, cái gốc của vấn đề này là đạo đức và trách nhiệm sống.

Quảng cáo

Source: https://tbtvn.org
Category: WIKI hỏi đáp